E-book and Library

E-book and Library

การเข้าถึง (Access)


- Offline  : หนังสืออิเล็กทรอนิกส์นิยมใช้เป็น Offline  ถ่ายโอนมาที่เครื่องอ่าน
- Online  : อ่านผ่านเครือข่าย ใช้โปรแกรมอ่าน เช่น Adobe Reader, Microsoft Reader


Implementation of E Book
1. Downloadable
    -  ให้บริการ download เป็นสาธารณะ มีโปรแกรมเฉพาะสำหรับอ่าน พิมพ์
    -  อ่านโดยใช้เว็บ Browser download to HD เช่น Project Gutenberg 


2. Decicated e-book readers
    ต้องอ่านผ่านเครื่องอ่านเท่านั้น 


3.  Web accessible e books
     ผู้ใช้สามารถอ่านได้ทั้งรูปแบบออนไลน์ offline ทำสำเนา สั่งพิมพ์  ใช้คอมพิวเตอร์ในการอ่าน

Electronic Book (ต่อ)

Electronic Book (ต่อ)

E-book มี 3 ประเภท ได้แก่
1. e-book ช่วงแรกเริ่ม นำสิ่งพิมพ์มาจัดทำเป็นหนังสืออิเล็กทรอนิกส์เผยแพร่ไปทั่วโลก
2. เริ่มจากรูปแบบ CD และนำมาแปลงเป็นรูปแบบ html
3. เรียกว่า born digital เริ่มต้นโดยรูปแบบดิจิตอล


Book Scanner
  มีหลายรุ่น หลายรูปแบบ สามารถแสกนหนังสือได้ตั้งแต่ขนาดเล็กจนถึงขนาดใหญ่ (หนังสือพิมพ์)

Optical Character Recognition - OCR
     เป็นการแปลภาพของข้อความจากการเขียนหรือจากการพิมพ์ ไป
เป็นข้อความที่สามารถแก้ไขได้โดยเครื่องคอมพิวเตอร์ ในรูปแบบ MS word การจับภาพอาจทำโดยเครื่อง scanner กล้องดิจิทัล




การจัดทำหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ 

1.จัดทำส่วนบุคคล (Self-publishing) : โดยผู้แต่งและตัวกลางจัดจำหน่าย

2.จัดทำเพื่อการค้า (Commercial):  ใช้กับตลาดการค้าและได้รับใบอนุญาตของหนังสืออิเล็กทรอนิกส์

3. จัดทำเพื่อการศึกษา (Educational) : เผยแพร่ในมหาวิทยาลัยสำหรับหลักสูตรการศึกษา เช่น ตำราเรียน


E-book and Library 


ข้อดีสำหรับห้องสมุด
1. ประหยัดงบประมาณ และสามารถเข้าถึงสารสนเทศได้ในปริมาณที่มากขึ้น
2. ผู้ใช้สามารถเข้าถึงได้จำนวนมากขึ้นในครั้งเดียวกัน
3. ราคาถูกกว่าสิ่งพิมพ์
4. การจัดเก็บสามารถจัดเก็บได้สะดวกขึ้นเนื่องจากสามารถทำสำเนาได้ง่าย

5. ห้องสมุดสามารถจัดทำสิ่งพิมพ์อิเล็กทรอนิกส์ และสามารถให้บริการออนไลน์ได้

ข้อเสียสำหรับห้องสมุด

1. บุคลากรต้องได้รับการฝึกฝนใหม่เกี่ยวกับการจัดการให้บริการ

2. ปัญหาที่อาจเกิดขึ้นจากการขาด reader device

3. ผู้ใช้ต้องได้รับการอบรม 

4. ต้องเข้าใจวิธีการตกลง ดูแลเกี่ยวกับการเข้าถึง และ การให้บริการที่ต้องทำการตกลงกับผู้ให้บริการ

Electronic Book

Electronic Book

      เป็นหนังสือที่อ่านผ่านสื่ออิเล็กทรอนิกส์  เช่น เครื่องคอมพิวเตอร์  หรือเครื่องอ่าน e-book โดยเฉพาะ  สามารถแสดงผลด้วยภาพ เสียง ภาพเคลื่อนไหวได้ นอกเหนือจากข้อความที่เป็นตัวอักษร
     e-book ในระยะแรกเริ่มแปลงจากสิ่งพิมพ์ เช่น Gutenberg Project รวบรวมหนังสือเก่าๆมาจัดทำ และเผยแพร่ไปทั่วโลก

         e-Pub คือ มาตรฐานของ E-Book ที่ไม่มีลิขสิทธิ์ไฟล์ของหนังสืออิเล็กทรอนิกส์  ลักษณะคล้ายการบีบอัดแฟ้มข้อมูลเหมือนการทำไฟล์ Zip

คุณสมบัติ E Book reader

1. ค้นภายในเนื้อหา (inside search, keyword searching)

2. พจนานุกรม (dictionary capabilities)

3. ปรับขยายตัวอักษร ตำแหน่งการอ่านอ่านออกเสียงได้เชื่อมโยง (hyperlink)เชื่อมต่ออินเทอร์เน็ต (internet)

ข้อดีของ e-book

1. มีทั้งภาพและเสียง 

2. เข้าถึงได้อย่างรวดเร็วและเป็นจำนวนมาก

3. เก็บรักษาได้ง่าย ประหยัดเนื้อที่ในการจัดเก็บ ประหยัดค่าเก็บรักษา

4. ประหยัดการตัดไม้ทำลายป่า เพราะไม่ต้องตัดไม้มาทำกระดาษ

ข้อด้อยของ e-book

1.  มีโอกาสละเมิดลิขสิทธิ์สูง

2. อาศัยพลังงานในการอ่านตลอดเวลา ไม่ว่าจะเป็นไฟฟ้าหรือ

แบตตารี่

3. เสียสุขภาพสายตา จากการได้รับแสงจากอุปกรณ์อิเล็คทรอนิกส์

ภารกิจในการเข้าถึง OA ในระดับมหาวิทยาลัย

ภารกิจในการเข้าถึง OA ในระดับมหาวิทยาลัย

       การเข้าถึง OA เป็นเรื่องที่ทุกคนต้องร่วมมือกัน ในหลายๆมหาวิทยาลัยออกภารกิจหรือนโยบายเกี่ยวกับ OA ขึ้นมา ซึ่งภารกิจในการจัดทำ OA นั้น คือ ภารกิจที่สนับสนุนการจัดทำเอกสาร OA โดยองค์กรภาครัฐและเอกชน เพื่อให้ผู้ที่ทำการวิจัยสามารถนำบทความทางวิชาการและงานวิจัยมาเผยแพร่  สำหรับการเข้าถึงบทความ OA ผู้อ่านสามารถเข้าถึงได้ในรูปแบบดิจิตอล โดยไม่เสียค่าใช้จ่าย
       การจัดทำเอกสาร OA  เป็นการเปิดความคิด เปิดทัศนะคติและยังช่วยให้เกิดองค์ความรู้ใหม่ๆ มหาวิทยาลัยหลายๆแห่ง จึงมีการกำหนดนโยบายการจัดทำเอกสาร OA ขึ้น  โดยองค์กรที่มีการกำหนดภารกิจ มีทั้งสิ้น 264 องค์กร แบ่งเป็นมหาวิทยาลัย 208 แห่ง  ตัวอย่างเช่น


มหาวิทยาลัยฮาร์วาร์ด (Harvard University)


    สำหรับคณะที่ริเริ่มทำเอกสาร OA คือ คณะศิลปศาสตร์และวิทยาศาสตร์ เนื่องจากมีความเห็นว่าบทความที่ค้นหาได้จากอินเทอร์เน็ตไม่สามารถเชื่อถือได้ทั้งหมด จึงมีภารกิจในการจัดทำเอกสาร OA ทั้งหมด 9 ข้อ ดังนี้
    1. ทางมหาวิทยาลัยได้กำหนดให้คณะต่างๆในมหาวิทยาลัย จัดทำเอกสาร OA ขึ้น โดยใช้ครีเอทีฟคอมมอนที่เป็นสัญลักษณ์ผู้สร้างสรรค์ผลงาน
    2. เอกสารที่นำมาจัดทำเป็นเอกสาร OA ไม่สามารถนำไปจำหน่ายเพื่อหวังผลกำไรได้
    3. มีการจัดทำคลังเก็บเอกสารที่บุคลทั่วไปสามารถเข้าใช้ได้
    4. เจ้าของผลงานสามรถส่งสำเนาให้กับทางคณะได้โดยตรง จากนั้นทางคณะจะนำผลงานไปจัดทำเป็นเอกสาร OA
    5. เอกสาร OA จะผ่านการรับรองโดย FAS (Faculty of Art and Science)
    6. เอกสารหรือผลงานวิชาการต่างๆ ทางคณะจะพิจารณาถึงความเหมาะสมในการเผยแพร่
    7. เมื่อเจ้าของผลงานต้องการเผยแพร่เอกสาร ทางคณะสามารถนำผลงานที่เจ้าของผลงานต้องการไปเผยแพร่ได้ พร้อมทั้งให้การรับรองสิทธิของเจ้าของผลงาน
    8. เมื่อนำผลงานมาเผยแพร่ในลักษณะเอกสร OA แล้ว ทางคณะจะรักษาสัญญาอนุญาตหรือสิทธิให้เจ้าของผลงาน   โดยไม่มีการกำหนดระยะเวลา
    9. เมื่อเกิดปัญหาเกี่ยวกับผลงานต่างๆ ในด้านวิทธิ  เจ้าของผลงานสามรถมาทำคำร้องที่มหาวิทยาลัยได้




มหาวิทยาลัยเซาท์แทมตัน (University of Southampton)


    ทางมหาวิทยาลัยมีนโยบายที่จะเป็นมหาวิทยาลัยเพื่อการวิจัยระดับโลก  ส่งผลให้มีการสนับสนุนการจัดทำเอกสาร OA ขึ้น โดยภารกิจการจัดทำเอกสาร OA มีรายละเอียดดังนี้


    1. มหาวิทยาลัยส่งเสริมการทำวิจัยให้เป็นรูปแบบเอกสาร OA และเพื่อให้ผู้ใช้ทั่วโลกสามรถเข้าใช้งานได้
    2. ทางมหาวิทยาลัยได้จัดทำคลังเก็บเอกสาร (Eprint) โดยก่อนนำเอกสารมาเผยแพร่ เอกสารในคลังทั้งหมดจะได้รับการตรวจสอบอย่างละเอียด  โดยนักวิชาการผู้เชี่ยวชาญ
    3. ผู้เขียนมีสิทธิที่จะนำเอกสารต้นฉบับ (Preprint) ของตนไปเผยแพร่ หรือนำไปใช้งานด้านต่างๆ แต่หลังจากได้รับการตรวจสอบจากผู้เชี่ยวชาญแล้ว ผู้เขียนหรือเจ้าของผลงานจะไม่สามารถกระทำการใดๆกับผลงานของตน

  

Open Access Journals

Open Access Journals

Open Access Journals มี
ลักษณะดังต่อไปนี้

1. เป็นวารสารวิชาการ

2. มีการดำเนินงานเช่นเดียวกับวารสารทั่วไป (มีกองบรรณาธิการ, มีการแก้ไขก่อนเผยแพร่)

3. เป็นเอกสารที่อยู่ในรูปแบบดิจิตอลและเข้าถึงได้อย่างอิสระและเป็นสาธารณะ

4. สามารถใช้ Creative common หรือลิขสิทธิ์อื่นๆได้

ประเภทของ Open Access Journals

1.  Born-OA Publishers

     เป็นวารสารที่ยังไม่เคยตีพิมพ์  รวมถึงเป็นวารสารดิจิตอลที่เผยแพร่โดยไม่หวังผลกำไรหรือไม่ใช้ในเชิงพานิชย์  มักใช้ Creative common License   


2. Conventional Publishers


    วารสารเชิงพานิชย์  มีนโยบายแบบ OA 


3. Non-Traditional Publishers


   วารสารที่ไม่หวังผลกำไร  ไม่จัดทำเพื่อการค้า  เดิมเป็นวารสารฉบับพิมพ์ ซึ่งให้บริการฟรี  

Implementing open access

Implementing open access

Green OA :  บทความที่ผู้เขียนมาจัดเก็บไว้ในเว็บไซต์ของตนเอง หรือ คลังความรู้องค์กร  เพื่อนำไปเผยแพร่บนอินเทอร์เน็ตต่อ  สามารถเป็นได้ทั้งแบบฉบับร่างและฉบับสมบูรณ์

Gold OA :  วารสารหรือบทความวิชาการที่เปิดให้เข้าถึงได้อย่างอิสระทันทีที่ส่งตีพิมพ์

รูปแบบการนำเสนอ Self-Archiving

1. Author's Personal Websites

      เป็นเว็ปไซต์ส่วนบุคคล   มีการเชื่อมโยงเว็บเพจที่เกี่ยวข้องกับ E-print ในรูปแบบ HTML , PDF , Word หรือรูปแบบอื่นๆ  ซึ่งสามารถนำเข้า ปรับปรุงหรือเผยแพร่ E-print ได้ง่ายและไม่ยุ่งยาก  

    เว็บไชต์ต่างๆมักจัดทำดัชนีใน search engine  เพื่อง่ายต่อการค้นหาข้อมูลเฉพาะเีกี่ยวกับ e-print

2. Disciplinary Archives

     คลังจัดเก็บเอกสารเฉพาะสาขาวิชา  อาจเกิดในระดับมหาวิทยาลัยหรือรวมตัวกับสถาบันภายนอกก็ได้  รวมถึง e-print หรือสิ่งพิมพ์ประเภทอื่นๆในรูปแบบดิจิตอล  โดยผู้เขียนจากทั่วโลก

3.Institutional-Unit Archives

     เป็นการจัดเก็บข้อมูลของหน่วยงานย่อย ภายใต้องค์กรหรือสถาบันนั้นๆ  มีลักษณะคล้ายกับเว็ปไซต์ส่วนบุคคลที่สามารถใช้ในรูปแบบ open source software และ disciplinary archives

4. Institutional Repositories

    เป็นคลังเก็บสารสนเทศในระดับสถาบันรูปแบบดิจิตอล เช่น วิทยานิพนธ์อิเล็กทรอนิกส์ e-print งานนำเสนอและรายงานทางเทคนิค ซึ่งจัดทำโดยสถาบันการศึกษาหรือหลายสถาบันร่วมมือกันจัดทำ  ส่วนใหญ่ผู้ดูแลก็คือห้องสมุด  จึงมีบทบาทมากในการผลักดันให้เกิดคลังเก็บสารสนเทศระดับสถาบัน หรือ IR

คำที่ควรทราบ

คำที่ควรทราบ 

 Preprint  

    เป็นฉบัยก่อนพิมพ์หรือฉบับร่างที่ยังไม่ผ่านการประเมินหรือตรวจสอบจากผู้ทรงคุณวุฒิ

 Postprint  

    เป็นฉบับสมบูรณ์หรือแก้ไขสมบูรณ์แล้ว  อาจเป็นฉบับที่สำนักพิมพ์นำมาตีพิมพ์หรือปรับปรุงจาก preprint ซึ่งผู้เขียนทำการปรับปรุงระหว่างรอการประเมินคุณภาพและอยู่ในระหว่างการดำเนินการของการตีพิมพ์

Grey Literature 

    วรรณกรรมหรือผลงานที่มีการตีพิมพ์หรือเผยแพร่ในวงจำกัด  กล่าวคือ สารสนเทศข้อมูลที่จัดทำโดยรัฐ  สถาบันการศึกษา  องค์กรธุรกิจและอุตสาหกรรม  ในลักษณะเป็นสิ่งพิมพ์และไม่ใช่สิ่งพิมพ์  โดยไม่ใช่การผลิตในเชิงการพิมพ์เพื่อธุรกิจ

White paper   เป็นเอกสารเผยแพร่ความรู้หรือบทความที่บุคคล/กลุ่มผู้เชี่ยวชาญด้านนั้นๆ  นำเสนอเพื่ออธิบายถึงผลการพัฒนา  ไม่ใช่งานโฆษณาหรือโฆษณาชวนเชื่อ  แต่ต้องเป็นข้อมูลที่มีข้อเท็จจริง  จัดเป็นกระบวนการให้การศึกษาแก่ประชาชน  

Errata/Corrigends